Wat is DCD?

DCD staat voor Developmental Coordination Disorder, de wetenschappelijke term voor een coördinatie-ontwikkelingsstoornis. Mensen met DCD hebben vaak moeite met het aanleren en uitvoeren van (vloeiende) bewegingen, en dat al van jongs af aan. Het is namelijk een aangeboren aandoening.

Heb je DCD, dan kunnen je bewegingen stuntelig ogen. Je struikelt of botst vaker, en over het algemeen lijk je een tikkeltje onhandig. Maar de aandoening heeft niet alleen een effect op bewegingen. DCD kan ook een impact hebben op andere aspecten van je leven, zoals welzijn, hobby's, school, werk, en relaties. 

DCD bij kinderen, tieners en volwassen

Doorheen de verschillende levensfases stuiten mensen met DCD op andere uitdagingen. Kind, tiener of volwassene: we leggen je graag uit hoe DCD een impact heeft op dagelijkse activiteiten. 

DCD bij kinderen DCD bij tieners DCD bij volwassenen

Komt DCD veel voor?

Onderzoek toont aan dat maar liefst 5 tot 6% van de schoolgaande kinderen DCD heeft. Dat betekent dat (waarschijnlijk) bijna elk kind een klasgenootje heeft met de aandoening. Best veel, niet? En toch is DCD nog niet zo heel bekend.

Daarnaast weten we dat de coördinatiestoornis vaker bij jongens dan bij meisjes voorkomt. Voor elk meisje met DCD, zijn er drie jongens met de aandoening. Ook kinderen die te vroeg of met een heel laag geboortegewicht zijn geboren, hebben een groter risico.

Wat zijn de oorzaken van de coördinatie-aandoening?

Het onderzoek naar de oorzaken van DCD is nog volop lopende. Wat we wel al met zekerheid kunnen stellen: je wordt ermee geboren. Wetenschappers vermoeden dat zowel genetische als omgevingsfactoren een rol spelen bij het ontstaan ervan. Zo herkennen de ouders bij hun kind vaak bepaalde zaken uit hun eigen kindertijd, maar het genetisch onderzoek is nog lang niet afgerond.

Onderzoekers vermoeden wel dat er niet één specifiek gen is dat de aandoening veroorzaakt. Het lijkt eerder te gaan om een combinatie van meer dan 200 genen die op verschillende manieren een invloed hebben. Tel daarbij de invloed van omgevingsfactoren, zoals prematuriteit, en het wordt al snel complex. Meer onderzoek naar de genetische factoren van DCD is dus absoluut noodzakelijk.

DCD versus dyspraxie: Is er een verschil?

In België wordt de diagnose DCD gesteld aan de hand van enkele vaste criteria. Die werden bepaald in de DSM-5, een handboek waarin allerlei ontwikkelingsstoornissen worden beschreven.

Dyspraxie daarentegen verwijst naar een neurologisch ‘symptoom’ dat zelfs op latere leeftijd kan ontstaan. Denk daarbij aan een herseninfarct. Het woord is een samenstelling van "dys" en "praxis". "Dys" betekent ‘gebrekkig’ of ‘verstoord’. Met "praxis" verwijzen we naar het vermogen om een reeks handelingen te plannen, organiseren en uit te voeren.

Vroeger werd dyspraxie vaak gezien als een synoniem voor DCD. Dyspraxie kan een symptoom zijn van de coördinatie-ontwikkelingsstoornis, maar je leest het zelf: DCD omvat veel meer dan problemen met plannen, organiseren en uitvoeren.

Décédé of DCD?

Wist je dat in de Franstalige gebieden er vaak wél nog de voorkeur gegeven wordt aan de term dyspraxie? Eén van de redenen hiervoor is dat DCD wordt uitgesproken als ‘décédé’, wat Frans is voor ‘overleden’. Als je dus zou zeggen ‘mijn kind heeft DCD’, kan men misschien denken dat je kind overleden is.